شهرستان تالش با وسعتی معادل 872 کیلو متر مربع در ساحل دریای خزر و در انتهای غربی گیلان واقع شده است . این شهرستان از شمال به آستارا ، از شرق به دریای خزر ، از غرب به خلخال و اردبیل و از جنوب به شهرستان رضوانشهر محدود می شود.
قسمتی از این شهرستان کوهستانی است و در
امتداد کوههای مرتفع تالش در جهت شمالی - جنوبی کشیده شده و قسمتی دیگر ،
جلگه است که به صورت نوار باریکی بین کوهستان و دریای خزر واقع شده است.
چهار فصل تالش ، به خاطر زیبایی های خاصی که دارد بسیار معروف است ویکی از
مناطق درجه یک سیاحتی کشور محسوب می شود. 44% مردمان این خطه را برادران و
خواهران اهل تسنن تشکیل می دهند که در کنار ساکنین اهل تشیع زندگی مسالمت
آمیزی دارند. انسجام و اتحاد این دو طیف مذهبی و مراودات و مناسبات
خانوادگی آنها ، گویای خون گرمی و فرهنگ متعالی مردمان این منطقه می باشد
.تاتها و تالشها ، ساکنین عمده این سرزمین ، دارای تاریخی کهن و استوارند
که نقش عمده ای در پی ریزی ساختار فرهنگی گیلانیان ایفا نموده اند.
تالشیها اقوامی هستند که در تاریخ از آنها به نام کادوسها یا کاتوزیها نام
برده شده در گذشته از نظر سیاسی قدرت منطقه را دست داشته اند. زندگی
قبیله ای آنها بین ارتفاعات و دره ها متناسب با فصل بوده که هم اکنون تجانس
قومی خود را حفظ کرده اند .
گویش تالشی در ناحیه جلگه ای و کوهیاپه ای
رواج دارد . شهرستان تالش دارای چهار بخش مرکزی ، اسالم ، حویق و
کرگانرود بوده و در بخش کشاورزی نیز برنج ،توتون ، میوه جات و محصولات
جالیزی از عمده محصولات این شهرستان محسوب می شود پرورش کرم ابریشم و
جوراب بافی ، گلیم بافی ، جاجیم بافی وتهیه شال مخصوص از پشم گوسفند از
صنایع دستی شهرستان تالش به شمار می آید.
گفتنی است شرکت صنایع چوب و
کاغذ ایران (چوکا) ، دراین شهرستان فعالیت دارند .این شهر از سه امتیاز
بزرگ طبیعی برخوردار است ، نخست اینکه در پای کوه واقع شده است و جبهه
غربی آن را کوه های پوشیده از جنگلهایی با چشم اندازی زیبا تشکیل می دهد .
دوم اینکه رودخانه پر آب کرگانرود و( بزرگترین رودخانه تالش ) از وسط این
شهر می گذرد .سوم اینکه شهر تالش بزرگترین مرکز شهری در فاصله میان آستارا
تا بندر انزلی است .
نخستین کسی که در منطقه شمال
ایران به تحقیقات باستان شناسی پرداخت "ژاک دمرگان" فرانسوی است. وی که
مدت ها در نواحی ساحلی جنوب دریای مازندران تحقیق می کرد، حاصل مطالعات
خویش را در مورد تالش تحت عنوان تحقیقات باستان شناسی هیأت علمی فرانسه به
چاپ رساند. حفریات وی به همراه برادرش هانری در حوالی سال های 1899 و 1902
ق در مناطق تالش و نقاط همجوار آن در خاک آذربایجان انجام شد.
کاوش
های اینان در مناطق شرق آذربایجان و اطراف شهر نمین و ناحیه تالش در
گورستان های پیش از تاریخ نواحی حسن زمینی ، شیر شیر ، دوخالیان ، آق اولر
، قیلاخانه ، لرداغی ، وجالیک ، تاش کپرو، خواجه دودکپرو و گورستان های
باستانی ناحیه نمین انجام شد.
در نتیجه این عملیات و کاوش ها مشخص شد
که قبور گورستان های این مناطق به صورت دخمه یا "تومولوس" است که در فارسی
به آن "گورکان" می گویند . قسمت عمده ای از این گورستان ها مورد تجاوز
عتیقه جویان قرار گرفته بود و از قبور دست نخورده ، اشیایی مانند ظروف
سفالین به رنگ سیاه و قرمز و خاکستری بدون نقش و اشیای فلزی محدودی از جنس
برنز و آهن به دست آمد. از آثار دیگر کشف شده ، وسایل زینتی و نیز
زیورآلات طلایی و نقره ای مربوط به زنان بود.
با بررسی آثار به دست
آمده می توان آنها را متعلق به عصر برنز جدید یا آهن قدیم دانست. این
منطقه احتمالاً قلمرو اقوام "کادوسی" بود و نوع قبور آنها با آرامگاه
سکاییان و سنت تدفین این قوم تشابه دارد.
در کاوش های باستان شناسی سال 1379 در محوطه مریان ، آق اولر ، توجه هیأت اعزامی روی گورستان شماره دو معطوف شد.
طی
این کاوش ها بخشی از گورهای چهار چینه ی گورستان که با تراکم فوق العاده
ای در کنار هم قرار داشتند ، به دست آمد. با کشف تعدادی گور حاوی اسکلت
انسانی و آثار سفالی و مفرغی همچون ظرف ، سلاح ، اشیای تزیینی و ... متعلق
به دوره هزاره یکم پیش از میلاد مسیح ، کار مطالعات انسان شناسی و آسیب
شناسی و باستان شناسی بر روی این آثار آغاز شد.
در یکی از گورهای کاوش
شده ، پیکر یک زن به دست آمده که در دست آن ، یک زره جنگی قرار داشت.
محمدرضا خلعتبری ، سرپرست هیأت کاوش ، معتقد است که دلیل برجای ماندن
اسکلت ها پس از سالیان دراز دراین گورستان ، قلیایی بودن خاک این منطقه
است. در تمامی گورهای کاوش شده ؛ در کنار پیکر افراد مدفون ، اشیایی همچون
ظروف سفالی و مفرغی ، ابزار و ادوات جنگی ، وسایل تزیینی و آیینی ( همچون
گردنبند ، دست بند و .... ) به دست آمده است ، که این امر نشان دهنده
رواج نظریه اعتقاد به زندگی پس از مرگ در میان این مردمان در حدود سه هزار
سال پیش از این است.
جاذبه های گردشگری
پارک جنگلی گیسوم ، سواحل زیبای گیسوم ، مناطق ییلاقی سوباتان ، مریان و تنده وین ، جاده کوهستانی اسالم به خلخال ، قلعه سلسال لیسار ، کاخ قشلاقی و ییلاقی نصر الله خان (سردار امجد) ، حمام قدیمی آق اولر مناطق باستانی تول.
اماکن مذهبی
بقعه شاه میلرزان ، بقاع آقا سید احمد نال تربه ، سلطان سید سیاه علم خاله سرا از نوادگان امام موسی کاظم ( ع).
تصاویر برگرفته از گوگل earth
اسالم به خلخال ، تالش ، حویق ، ساحل گیسوم ، جنگل گیسوم و تالش ، آستارا ، سوباتان ، خلخال ، ییلاق ریک دولی سر ، شیلاوشت ، منطقه گیلاندره ، ایران سرای من ، خطبه سرا ، سد سه راه گاه